Ο Βελονισμός είναι μία φυσική μέθοδος απεξάρτησης από τη νικοτίνη, ανώδυνη, ακίνδυνη και προσιτή. Με μία έως πέντε επισκέψεις, ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία, την ψυχική και σωματική κατάσταση του ατόμου, το περιβάλλον στο οποίο ζει και εργάζεται, την χρήση ή όχι ψυχοφαρμάκων αλλά και άλλων παραμέτρων οι οποίες συνυπολογίζονται στη βασική προσπάθεια, υπάρχουν πολλές δυνατότητες να απαλλαγεί ο καπνιστής από την εξάρτησή του. Δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία τα χρόνια και ο αριθμός των τσιγάρων που καπνίζει κάποιος. Σημασία έχει να προσπαθήσει όταν αισθανθεί έτοιμος.

Πως όμως δρα ο βελονισμός; Πώς είναι δυνατόν μερικές μεταλλικές βελόνες στο δέρμα ή στους μυς να μειώνουν την ένταση των συμπτωμάτων έλλειψης νικοτίνης (στέρηση), να βοηθούν τον αυτοέλεγχο, να δημιουργούν απέχθεια στον καπνό;

Μετά από χρόνια ερευνών, η απάντηση στα ερωτήματα αυτά έχει δοθεί (αν και όχι πλήρως). Η απότομη διακοπή λήψης νικοτίνης (αλλά και της κίνησης και καθημερινής ενασχόλησης με το τσιγάρο) αναγκάζει τον οργανισμό να προσαρμοστεί σε καινούργιες συνθήκες (σε μια διαφορετική καθημερινότητα). Ταυτόχρονα, «υποχρεώνει» τον εγκέφαλο να παράγει τις δικές του ουσίες (π.χ. nicotine-like ουσίες όπως β-ενδορφίνη, ακετυλοχολίνη και ντοπαμίνη) που θα αντικαταστήσουν τη δράση της. Η προσαρμογή απαιτεί χρόνο (από τέσσερις έως και έξι μήνες) και στο διάστημα αυτό ο πρώην καπνιστής δυσκολεύεται να λειτουργήσει κανονικά. Η δυσπροσαρμογή εκδηλώνεται με ήπια αλλά βασανιστικά συμπτώματα στέρησης: ευερεθιστότητα, εκνευρισμός, νευρικότητα, αίσθημα ανησυχίας, αμηχανία στα χέρια, τρέμουλο στα χέρια, έλλειψη συγκέντρωσης, αϋπνία ή υπνηλία, ακεφιά, μελαγχολία, κόπωση, τάση για φαγητό, κεφαλαλγίες, εφίδρωση, έντονη διάθεση και έντονη σκέψη για τσιγάρο, οξύ στρες.

Το σώμα μας όμως, διαθέτει μηχανισμούς άμυνας που κινητοποιούνται γρήγορα και ένα σημαντικό «χημικό» οπλοστάσιο που αντενεργεί τη νικοτίνη και τα συμπτώματα στέρησης, χρειάζεται όμως αρκετό χρόνο για να ενεργοποιηθεί από μόνο του. Μετά την τοποθέτηση των ειδικών (πραγματικά πολύ λεπτών και ελαστικών) βελονών στα κατάλληλα σημεία βελονισμού, μεγάλος αριθμός ενδογενών ουσιών (ουσίες που παράγονται από κύτταρα ή ιστούς του σώματος και ιδιαίτερα τους εγκεφαλικούς νευρώνες) μεταφέρονται με την κυκλοφορία του αίματος, με το εγκεφαλονωτιαίο υγρό και με τις νευρικές ίνες σε ειδικά κύτταρα – στόχους σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την εξάρτηση και την ευχαρίστηση. Εκεί, οι ουσίες αυτές μιμούνται τη δράση της νικοτίνης «συμπληρώνοντας», τελικά, με ενδογενείς ουσίες τα κενά που δημιουργούνται από την έλλειψη της.

Το αποτέλεσμα είναι η μείωση των συμπτωμάτων έλλειψης νικοτίνης, να ανακουφίσει από την ψυχική πίεση, το άγχος, την έμμονη σκέψη και τη θλίψη που προκαλείται μετά από τη διακοπή της μακρόχρονης χρήσης μιας εξαρτησιογόνου ουσίας.

Πολλές μελέτες που σχετίζονται με απεξάρτηση από ουσίες αναφέρουν, ότι ο βελονισμός αυξάνει την ανάγκη για θετική δράση, δημιουργεί ζωτικότητα και ευφορία, ισχυροποιεί τη θέληση, βοηθά το μυαλό να σκεφθεί καθαρά και να ελέγξει την επιθυμία. Η δουλειά του βελονισμού είναι να μειώσει στο ελάχιστο τη προσπάθεια που καταβάλει ο καπνιστής. Ο βελονισμός δεν κόβει το κάπνισμα, μειώνει όμως σημαντικά την ένταση και τη διάρκεια του συνδρόμου στέρησης. Βοηθά τον εγκέφαλο να παράγει γρήγορα, τις δικές του ουσίες που θα αντικαταστήσουν την ευφορική, αντικαταθλιπτική και τονωτική δράση της νικοτίνης.

Ο βελονισμός είναι απλός στην εφαρμογή του. Είναι μια μέθοδος που δεν χρησιμοποιεί φάρμακα, δεν έχει παρενέργειες ούτε σημαντικές αντενδείξεις. Μπορεί να εφαρμοσθεί σε εγκύους, πριν ή μετά από μεγάλα χειρουργεία, ακόμη και σε ασθενείς με κακή κατάσταση υγείας. Οι βελόνες που χρησιμοποιούνται είναι μιας χρήσης και ειδικά συσκευασμένες ώστε να τοποθετούνται χωρίς να έρχονται σε επαφή με τα χέρια του γιατρού. Τοποθετούνται σε ειδικά επιλεγμένα σημεία του σώματος, χωρίς πόνο (ειδική τεχνική που ονομάζεται «τεχνική ελάχιστου βελονισμού»), λίγα μόλις χιλιοστά από την επιφάνεια της επιδερμίδας. Για την απεξάρτηση από το κάπνισμα, τοποθετούνται 5-10 βελόνες στον λοβό του αυτιού, στο πρόσωπο και ίσως στα χέρια. Το πρωτόκολλο είναι κλιμακούμενο και όσο ο καπνιστής δυσκολεύεται, τόσο πιο πολύπλοκο γίνεται.

Συνήθως αρχίζουμε από απλές εφαρμογές βελονισμού και προχωράμε σε πολυπλοκότερες μόνο αν υπάρξει ανάγκη και ο καπνιστής δυσκολεύεται να αντέξει την ένταση του συνδρόμου στέρησης που δημιουργείται από την έλλειψη νικοτίνης. Οι βελόνες παραμένουν στη θέση τους για είκοσι λεπτά περίπου και στην συνέχεια αφαιρούνται. Το αποτέλεσμα εμφανίζεται σε 6 με 8 ώρες μετά τη θεραπεία. Την επομένη ημέρα ο καπνιστής θα αισθανθεί μειωμένη επιθυμία για κάπνισμα, δεν θα υπάρχουν τα συμπτώματα έλλειψης νικοτίνης, η επιθυμία, όταν υπάρχει, θα είναι ήπια, απόλυτα ελεγχόμενη και λιγότερο βασανιστική απ’ ότι συνήθως συμβαίνει, ενώ δεν θα υπάρχουν τα συμπτώματα ενός καπνιστή που κόβει το κάπνισμα. Παράλληλα θα εμφανιστούν συμπτώματα απέχθειας στον καπνό, τα οποία όσο περνά ο καιρός θα είναι πιο έντονα. Συχνά απαιτείται επανάληψη της αγωγής με βελονισμό και ίσως η χρήση ενός πολυπλοκότερου πρωτοκόλλου θεραπείας. Αυτό θα το αποφασίσει ο ιατρός που είναι υπεύθυνος για την αγωγή.

Πως γίνεται ο βελονισμός για την διακοπή καπνίσματος;

• Απαραιτήτως: ιστορικό, ενημέρωση, επεξήγηση της διαδικασίας, consensus, συνδυασμός θεραπειών, αντιπηκτική αγωγή, Η/Β = όχι προθέσεις, stends, μεταλλικά στοιχεία στο σώμα.
• Τοποθέτηση 5-10 βελονών, κυρίως σε πρόσωπο και χέρια.
• Είναι ειδικά κατασκευασμένες, ιδιαίτερα λεπτές και ελαστικές (για να μην υπάρχει κίνδυνος θραύσης).
• Μιας χρήσης σε ειδικές συσκευασίες για να χρησιμοποιούνται από τον ιατρό χωρίς να τις ακουμπάει.
• Ανώδυνη τοποθέτηση, ειδική τεχνική.
• Διάρκεια θεραπείας έως 20 λεπτά. Στο διάστημα αυτό οι βελόνες παραμένουν στη θέση τους με τον ασθενή κλινήρη και χαλαρό (συνήθως ακούει μουσική ή σερφάρει στον Internet).
• Συνήθως 1-5 συνεδρίες βελονισμού. Δεν υπάρχει σαφές όριο. Εξαρτάται από πολλούς παράγοντες.
• Στις εξαρτήσεις υπάρχουν συγκεκριμένα πρωτόκολλα θεραπείας με αυστηρούς κανόνες. Και στις υποτροπές.
• Διάφορες τεχνικές βελονισμού: παραδοσιακός, ηλεκτροβελονισμός, laser-βελονισμός, ωτοβελονισμός, κρανιοβελονισμός κλπ. Είναι επιλογή του ιατρού.

Τι συμπτώματα μπορεί να έχει κάποιος όταν σταματάει το κάπνισμα;

• Ευερεθιστότητα, ανυπομονησία.
• Νευρικότητα
• Άγχος, ένταση, διαταραχές ύπνου
• Μελαγχολία, κόπωση, έλλειμμα ενέργειας
• Δυσχέρεια συγκέντρωσης, έλλειψη συγκέντρωσης
• Αμηχανία.
• Τάση για φαγητό
• Έμμονη, βασανιστική σκέψη

Γιατί βελονισμός: Πέντε μεγάλα πλεονεκτήματα

• Είναι φθηνός, απλός, χωρίς παρενέργειες.
• Μπορεί να χρησιμοποιηθεί on demand και για την πρόληψη των υποτροπών.
• Είναι ασφαλής σε εγκύους και λεχώνες (θηλάζουσες).
• Έχει όλα τα πλεονεκτήματα των «στεγνών» προγραμμάτων.
• Από 1-5 επισκέψεις στο ιατρείο.